TÜRKMEN VE YÖRÜK BOY, OYMAK VE AŞİRETLERİ
CANBEKLÜ / CANBEGÂN / CİLİAN-BEĞLİ / CANBEĞLİ AŞİRETİ: 24 OĞUZ boyundan biri olan BEĞ-DİLİ boyuna mensûpturlar. Osmanlı Tahrîr Defterlerinde "Konar-Göçer TÜKMEN Ekradı Taifesinden"gösterilmişlerdir. Dicle boyundan gelip Cihânbeyli (Konya) ilçesine ad vererek orada yerleşenler Kürmanç'tırlar. Bir bölümü Akşehir, bir bölümü de Haymana (Ankara)'da otururlar.
ÇEKOLLU / ÇAKALLI AŞİRETİ: Osmanlı arşiv vesikalarında "Konar-Göçer TÜRKMÂN Yörükânı Tâifesinden" gösterilmiştir.
ÇARIKLU / ÇAREKLİ / ÇARIKLI UŞAĞI AŞİRETİ: "Yörükân Tâifesinden"dirler. Kâşgarlı'da geçen Çarukluğ adlı OĞUZ boyundan inmektedirler. Türkiye'deki Zazalar'ın (Dersimli kolu) boylarından biri de aynı adı taşımaktadır. Bugün Anadolu'da Çarıklu adlı beş köy olduğu gibi, Çarıklar şeklinde köyler de bulunmaktadır.
ÇELEBİLÜ / ÇELEBİLİ / CELEBİLER AŞİRETİ: "Yörükân Tâifesinden"dirler. Bugün Anadolu'da Çelebi, Çelebiler, Çelebiuşağı adlı köylere rastlanmaktadır.
ÇUKURLU AŞİRETİ: Bitlis'in "Çukur" adlı bucağında kışladıklarından bu adı almışlardır. Osmanlı arşiv vesîkalarında Çukur, Çukurca, Çukurlu cemaat adları geçmekte ve bunlar "Yörükan Taîfesinden" gösterilmektedir. Yani TÜRKMENLER'in ovada göçebelik edenleridir.
ÇURIKAN / ÇURUKAN AŞİRETİ: 48 boylu KİKAN / KİKİLER adlı Ulus'un 24 boylu yarı koludurlar. TÜRKİSTAN'daki adaşları olan boy ve oymaklar TÜRKÇE konuşurlardı.
DEDELER AŞİRETİ: Alevî olup, "TÜRKMAN Yörükanı Taifesinden"dirler.
DEDE KARKINLI AŞİRETİ: Osmanlı Tahrir Defterlerinde "TÜRKMAN Yörükan Taifesinden" gösterilmişlerdir. Alevî olan KARKIN boyu, OĞUZLAR'ın 24 boyundan biri olup, Oğuzlar'ın tarihinde önemli rol oynamışlardır.
DAKORİ / TAKURYAN AŞİRETİ: "Doğu İlleri ve Varto Tarihi" yazarı Dakoriler'i, Dicle Kürtleri (Kürmançlar)'nin iki ana kolundan biri olan Zilan koluna bağlamaktadır. İçlerinde Hıristiyan-Süryanîler de bulunmaktadır.
DODAN / DODANLI AŞİRETİ: Osmanlı arşiv vesîkalarında, yerleşme yerleri Suruç Kazası, Urfa Sancağı, Rakka eyaleti, Mardin Kazası (Diyarbakır Eyaleti) olup "Ekrad Taifesinden" gösterilmişlerdir. KARAKEÇİLİLER'in kollarından AMİNAN (Aminîler) koluna bağlı bir Dodan oymağı bulunmaktadır.
DÖGER / DÖGERLÜ AŞİRETİ: 24 OĞUZ boyundan biri olan DögerIer, Osmanlı arşiv vesîkalarında "TÜRKMAN Ekradı Taifesinden" gösterilmişlerdir. 16. yüzyılda Urfa bölgesinde yaşayan oymaklardan biri Döğerlü adını taşımakta ve Kürt olarak vasıflanmaktadır.
Ancak bu oymakta Yağmur, Kaya, Dündar, Karkın, Tanrı-Verdi gibi TÜRKÇE adlar taşıyan şahısların görülmesi bunların da diğer boy ve oymaklar gibi TÜRK olduklarını göstermektedir. Bugün mahallî telaffuz ile Düğerlü adıyla Urfa'nın kuzeydoğusunda yaşamaktadırlar. Mezhepleri Hanefî'dir.
DÜMBÜLLÜ / DÜMBÜLÎ / DÜMİLÎ / DÜMİLEN AŞİRETİ: Osmanlı arşiv vesîkalarında "TÜRKMAN Yörükanı Taifesinden" gösterilmişlerdir. Murat boyu ile Siverek'teki(Urfa) Zazalar'ın genel adı olarak da kullanılır. Türkiye'dekiler Zazaca konuşurlar. Şerefname ve Evliya Çelebi, Azerbaycan "Dümbüllü"lerinin TÜRKÇE konuştuklarını bildirmektedirler. Yani aslen TÜRK'türler.
ELBEĞLÜ / İLBEĞLİ OYMAĞI: Osmanlı Tahrir Defterlerinde "TÜRKMAN Taifesinden" gösterilmişlerdir. İlbeğli Oymağı, Sivas-Amasya bölgesinde yaşayan Ulu-Yörük topluluğunun Orta-Pare koluna mensupturlar. 18. yüzyıl sonlarında Seyyah Niebuhr, bunların Sivas ve Halep bölgesinde yaşayan 2.000 çadırlık bir oymak olduğunu belirtmektedir.
GURAN / GURLULAR AŞİRETİ: BATI TÜRKİSTAN'daki TÜRK soyundan GURLULAR'ın Dicle nehri boylarına göçen kolundandırlar. ZAZALAR bunlardandır. CELALEDDİN HARZEMŞAH ile birlikte CENGİZ HAN'ın ordularının önünden kaçarak TÜRKİYE'ye gelmişlerdir. Fatih Sultan Mehmed'in hocası Molla-Guranî, bunların KÜRMANÇ boyundandır. Gurlu oymaklar da, TÜRK oymakları kuruluşuna paralel olarak 24 boya ayrılmışlardır. Bütün ZAZALAR Öz-be-öz TÜRK'türler.
HAKARÎ AŞİRETİ: TÜRK oymak kuruluşu geleneğine uygun olarak 24 boya ayrılmışlardır. Hakkarî bölgesine adlarını vermişlerdir. Aras nehri kuzeyinde Karabağ'daki AKANI / HAKANI adlı SAKA boyu ile adaş ve boydaştırlar. Yani öz-be-öz TÜRK'türler.
HERKÎ / HENKÎ / ERİKİLİLER AŞİRETİ: Osmanlı Tahrîr Defterlerinde "TÜRKMAN Taifesinden" gösterilmişlerdir.
KHALAÇÎ / KHALAÇAN AŞİRETİ: KALAÇLAR (HALAÇLAR), 24 OĞUZ boyundan KARKIN ile YIPARLI boylarının karışımı sayılırlar. Dede-Korkut Oğuznameleri ile Moğol tarihçisi Reşidüddin'in Cami üt-tevarih'inde KALAÇLAR'ın, TÜRKLÜK dünyasını temsil eden 6 kavimden birisi olduğu ve OĞUZ HAN'ın beylerinden türedikleri ifade edilmektedir. Anadolu'nun bazı bölgelerinde, hususiyetle Antalya, Niğde, Bolu, Uşak, Kırşehir, Ağrı'da Halaç, Halaçlar, Halaçlı adlı köyler vardır. Bir ara İRAN'ı KALAÇ TÜRKLERİ yönetmişti.
KARA-BALAN / KARA-BALLAR AŞİRETİ: Osmanlı Tahrîr Defterlerinde "Ekrad Taifesinden" gösterilmişlerdir. Aslı "KARA-BALILAR" olmalıdır. "Balı" OĞUZLAR'da genç, delikanlı anlamındadır. Bu anlama Köroğlu Beyleri arasında anılan "Ayvaz-BaIı", "Ese-Balı" adlarında da rastlıyoruz.
KARACALU / KARACA AŞİRETİ: Osmanlı arşiv vesîkalarında "TÜRKMAN Taifesinden" gösterilmişlerdir.
KARACA KÜRD AŞİRETİ: Adı "kürt" olan bu aşiret dahi Osmanlı Tahrîr Defterlerinde "Konar-Göçer TÜRKMAN Taifesinden" sayılmışlardır. BOZ ULUS TÜRKMENİ'nin en mühim oymaklarından biridir. Ünlü seyyah Niebuhr da, bunları TÜRKMEN oymakları arasında göstermektedir.
Kısacası, bizim başta dediğimiz doğrudur. Hemen hepsi TÜRKMEN olan bu aşiretlerin dağda göçebe olanları "kürt" olarak kabul edilmiş, bu kelime sadece o anlamda kullanılmıştır.
KARA-ÇORLU AŞİRETİ: 19. yüzyılda İran'ı ziyaret eden Avrupalı seyyahlardan A. Dupri bunları TÜRKÇE konuşan oymaklar arasında saymaktadır. Palu (Elazığ ) ilçesindeki bir bucak bunların adı ile anılırdı. Osmanlı arşiv vesîkalarında "Ekrad Taifesinden" gösterilmişlerdir.
KARAKOÇLU / KARAKOÇAN AŞİRETİ: TÜRKMEN olan Karakoçlular, Azerbaycan'da TÜRKÇE konuşurlar. EIazığ'ın Karakoçan ilçesi ile BingöI-Erzurum-Erzincan-Sivas-Giresun ve daha başka illerimizdeki Kara-Koçlu / Kara-Koç adlı köyler, TÜRKMEN veya Kürmanç adlı oymaktan kalmadır.
KARABEGAN / KARABEGLİ AŞİRETİ: Osmanlı Tahrîr Defterlerinde "TÜRKMAN Yörükanı Taifesinden" gösterilmişlerdir. Anadolu'da Erzurum, Gaziantep, Kastamonu, Muş, Uşak illerinde Karabey adlı köylere rastlanılmaktadır.
KARA-ULUS AŞİRETİ: AKKOYUNLULAR çağında Kurmançlar'ın bütün BEÇEN / BEÇENELİ / PEÇENEK kolundan gelen boy ve oymaklar bu adla anılırdı. Kuzey Irak'ta da KARA-ULUS adlı ve 6 oymaklı bir Kürt aşîreti vardır. Osmanlı Tahrîr Defterlerinde "Konar-Göçer Ekrad Taifesinden" gösterilmişlerdir. Bu da PEÇENEK TÜRKLERİ'nin baştan beri dağda geçen göçebeler olduğunu gösterir.
KARALAR OYMAĞI: Osmanlı arşiv vesîkalarında "TÜRKMAN Yörükanı Taifesinden" gösterilmişler ve DANİŞMENDLÜ Aşîreti'nden sayılmışlardır.
KARAKEÇİLİ AŞİRETİ: Osmanlı arşiv vesîkalarında "TÜRKMAN Yörükanı Taifesinden" gösterilmişlerdir. Günümüzde Çorum ile Manisa illerinde bulunanları Yörük olarak tanınmaktadırlar. Diyarbakır ile Urfa arasındakiler ise Kürmançtırlar. Bunlar, Milli oymağı reisi İbrahim Paşa tarafından Milli oymağına dahil edilmişlerdir. Siverek (Urfa)'teki KARAKEÇİLİLER; 1- ŞIHAN (Şıhlar), 2- CERABAN (Cerabîler), 3- BALEKAN (Balekîler),
4- AMİNAN (Aminîler) olmak üzere dört ana kola ayrılmışlardır. Siverek Karakeçilileri, Yavuz Selim çağında Batı ve Orta Anadolu'da göçebe olarak dolaşanlarının, doğuya gönderilen torunlarıdırlar. Kürt bölücü dergileri bile onları "Kürtçe konuşan Türkmen aşireti" diye kaydeder.
KEÇAN / KAÇAN / KEÇLER AŞİRETİ: Osmanlı arşiv vesîkalarında "TÜRKMAN Yörükanı Taifesinden" KAÇANLI / KAÇANLI adlı bir cemaatın adı yanında "ABAZA Taifesinden" bir Keç Aşîretinden de bahsedilmektedir. Varto'da Keçan / Kaçan adlı bir köyün varlığı bilinmektedir. Bu köyün eski mezarında Koç heykellerine rastlanması, bölgenin AKKOYUNLU veya KARAKOYUNLU TÜRKMENLERİ ile iskan edildiğini göstermektedir.
KEŞİKÎ / KEŞİKÇİ AŞİRETİ: "Ordu nöbetçisi" anlamına gelen bu boyun adından Şerefname bahsetmektedir.
KILBAŞLI / KILBAŞ AŞİRETİ: Açıkbaşlı gezen Yezidî Kürt erkeklerinin omuzlarına kadar uzayan örgüsüz saçlarından dolayı Kılbaşlı adını almışlardır. Diyarbakır'da bulunan Kılbaş Mescidi'nin TÜRKMENLER'den kaldığı bilinmektedir.
KILIÇLI / KILINÇLI AŞİRETİ: Osmanlı arşiv vesîkalarında "TÜRKMAN Ekradı Taifesinden" gösterilmişlerdir.
KIRGANLI / KIRIKLAR AŞİRETİ: TÜRKİSTAN'daki TÜRKMEN oymakları arasında bunlarla adaş Kırık adlı bir oymak vardır. Anadolu'dakiler Zaza'dırlar. Belli ki Batı Türkistan'dan Celaleddin Harzemşah ile gelmişlerdir. Osmanlı Tahrîr Defterlerinde "Yörükan Taifesînden" gösterilmişlerdir.
KIZIKLI / KIZIKANLI / KIZKANLI AŞİRETİ: OĞUZLAR'ın 24 boyundan biri olan KIZIKLILAR, Osmanlı arşiv vesîkalarında "Konar-Göçer TÜRKMAN Yörükanı Taifesînden" gösterilmişlerdir.
KIZKAPANLI AŞİRETİ: "Kethüda Obası" adıyla da anılan Kızkapanlı aşîreti, Osmanlı Tahrîr Defterlerinde "TÜRKMAN Yörükanı Taifesinden" gösterilmişlerdir.
KİKİ / KİKANLI AŞİRETİ: "KİKİ-KHALAÇAN" ve "KİKİ-ÇURUKAN" adlı 24'erden 48 boya ayrılan büyük bir ULUS'tur. Hayvancılıkla iştigal ederler. TÜRKİSTAN'daki adaşları olan boy ve oymaklar TÜRKÇE konuşurlar. Mardin-Diyarbakır-Urfa arasında dağılmışlardır. Şüphesiz TÜRK KALAÇLAR'la akraba olan KİKANLILAR, Kürt oymakları arasında Kiki diye adlandırılmışlardır.
KOÇERİ / KOCÇERİYAN AŞİRETİ: "Göç-Eri" anlamındadır. Bu adı taşıyanların "Koçarı / Köçeri" adlı halk oyunu ünlüdür. Göçeriler, Osmanlı arşiv vesîkalarında "Yörükan Taifesinden" gösterilmişlerdir.
